Wpływ masażu Kobido i masażu twarzy na neuroplastyczność mózgu

Masaż Kobido (tradycyjny japoński masaż twarzy) oraz inne techniki masażu twarzy zyskują popularność nie tylko ze względu na walory estetyczne, ale także potencjalne korzyści neurologiczne. Obserwuje się, że relaksujący dotyk i rytmiczne ugniatanie skóry oraz mięśni twarzy mogą stymulować układ nerwowy, wpływając na uwalnianie hormonów i modulację pracy mózgu.

Neurobiologia dotyku twarzy i układu autonomicznego

Masaż twarzy wyzwala reakcję autonomicznego układu nerwowego. Stymulacja nerwu błędnego (parasympatycznego) odgrywa tu kluczową rolę. Wysokie napięcie błędne (tzw. vagal tone) koreluje ze sprawniejszym powrotem do równowagi po stresie – prowadzi do obniżenia akcji serca, ciśnienia krwi i napięcia mięśni. Badania nad powiązaniem pracy serca i mózgu wykazały, że wyższa aktywność błędna (mierzona zmiennością rytmu serca) wiąże się z lepszą sprawnością poznawczą (pamięć, uwaga, funkcje wykonawcze) oraz skuteczniejszą regulacją emocji. Relaksujący masaż twarzy prawdopodobnie podnosi tonus vagalny, co sprzyja przewadze układu przywspółczulnego (relaksacji). 

Obniżenie poziomu kortyzolu i stresu

Masaż twarzy wykazuje działanie uspakajające i przeciwstresowe. W badaniu Ceylan i wsp. (2024) już pojedyncza sesja klasycznego masażu twarzy obniżyła poziom lęku (Beck Anxiety Inventory) u studentów. Redukcja pulsu wskazuje także na wzrost aktywności przywspółczulnej. Ogólne badania nad masażem wykazują, że po zabiegach masażu następuje istotny spadek stężenia kortyzolu (średnio ok. 30% poniżej wartości wyjściowej). Niższy poziom kortyzolu sprzyja zmniejszeniu objawów przewlekłego stresu i lęku, co może prowadzić do stabilizacji nastroju i lepszego samopoczucia. Dodatkowo masaż indukuje uwalnianie endorfin oraz zwiększa poziomy neurotransmiterów „dobrego samopoczucia” – serotoniny i dopaminy, co tłumaczy subiektywne odczucie relaksu i odprężenia.

Poprawa funkcji poznawczych i nastroju

Relaksujący wpływ masażu twarzy ma również aspekt poznawczo-emocjonalny. Wspomniane badanie Tamura i wsp. (2008) wykazało, że 45-minutowy masaż twarzy nie tylko obniżył lęk oraz negatywny nastrój pacjentek, ale też zmienił wzorce fal mózgowych (EEG). Konkretnie, odnotowano spadek mocy fal alfa i beta po masażu, co może wskazywać na stan rozluźnienia połączonego z czujnym odprężeniem. Związana z tym poprawa funkcji wykonawczych i uwagi jest dobrze udokumentowana – osoby o wyższym napięciu vagalnym osiągają lepsze wyniki w zadaniach wymagających koncentracji, kontroli poznawczej i elastyczności umysłu. W praktyce masaż twarzy może więc wspomagać ogólną sprawność intelektualną i zdolność radzenia sobie z emocjami poprzez modulację neuroprzekaźników i aktywację struktur mózgowych odpowiedzialnych za nastrój i uwagę.

Masaż twarzy a neuroplastyczność mózgu

Wpływ masażu twarzy na strukturę i plastyczność mózgu jest obiektem intensywnych badań, choć wciąż pozostaje słabo zbadany. Istnieją jednak przesłanki, że mechaniczna stymulacja skóry i mięśni może inicjować adaptacyjne zmiany w OUN. Na przykład badania na zwierzętach wykazały, że mechaniczna stymulacja twarzy (w postaci codziennego przesuwania wąsów u szczurów) znacznie przyspieszała regenerację po uszkodzeniu nerwu twarzowego. Analogicznie, masaż po treningu czy kontuzji mięśni poprawiał wskaźniki aktywności ruchowej w korze mózgowej, sugerując tworzenie się nowych połączeń nerwowych.

Bezpośrednio w ludzkim mózgu masaż wydaje się wpływać na sieć połączeń odpowiedzialnych za świadomość i emocje. Badania neuroobrazowania (fMRI) pokazały, że 30-minutowy masaż szwedzki (stopa) aktywuje podspoidłową przednią korę obręczy (związaną z regulacją nastroju) oraz tylno-środkową korę obręczy. Masaż twarzy może więc analogicznie modulować aktywność tych obszarów. Ponadto pomiary EEG wskazują, że masaż twarzy zmienia rytmy mózgowe – zmniejszając fale alpha i beta– co koresponduje z wprowadzeniem mózgu w stan pogodnej uwagi i uważności. W dłuższej perspektywie zwiększone uwalnianie neurotrofin i neurotransmiterów podczas masażu może wspomagać procesy synaptogenezy i wzmacniania pamięci. Choć dowody na trwałą neuroplastyczność po sesjach masażu twarzy u ludzi są na razie fragmentaryczne, istnieje zgoda, że sprzyjanie optymalnemu środowisku hormonalno-neurochemicznemu (obniżony stres, wysoki tonus parasympatyczny) sprzyja zdolności mózgu do przeorganizowywania się.

Podsumowanie i wnioski

Bibliografia

1. Ceylan, İ., Dalakçı, M. S., & Taşkaya, C. (2024). The effect of facial massage on anxiety and cognitive function in university students. CBU Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(4), 615–619. https://doi.org/10.34087/cbusbed.1488409
2. Field, T., Hernandez-Reif, M., Diego, M., Schanberg, S., & Kuhn, C. (2005). Cortisol decreases and serotonin and dopamine increase following massage therapy. International Journal of Neuroscience, 115(10), 1397–1413. https://doi.org/10.1080/00207450590956459
3. Lindsay, R. W., Heaton, J. T., Edwards, C., Smitson, C., Vakharia, K., & Hadlock, T. A. (2010). Daily facial stimulation to improve recovery after facial nerve repair in rats. Archives of Facial Plastic Surgery, 12(3), 180–185. https://doi.org/10.1001/archfacial.2010.39
4. Sliz, D., Smith, A., Wiebking, C., Northoff, G., & Hayley, S. (2012). Neural correlates of a single-session massage treatment. Brain Imaging and Behavior, 6(1), 77–87. https://doi.org/10.1007/s11682-011-9146-z
5. Tamura, C., Nagano, M., & Ohnuki, K. (2008). The facial massage reduced anxiety and negative mood status, and increased sympathetic nervous activity. Biomedical Research, 29(6), 317–320. https://doi.org/10.2220/biomedres.29.317
6. Xing, X.-X., Zheng, M.-X., Hua, X.-Y., Ma, S.-J., Ma, Z.-Z., & Xu, J.-G. (2021). Brain plasticity after peripheral nerve injury treatment with massage therapy based on resting-state functional magnetic resonance imaging. Neural Regeneration Research, 16(2), 388–393. https://doi.org/10.4103/1673-5374.290912
7. Forte, G., & Casagrande, M. (2025). The intricate brain–heart connection: The relationship between heart rate variability and cognitive functioning. Neuroscience, 565, 369–376. https://doi.org/10.1016/j.neuroscience.2024.12.004

Zadzwoń: +48 508 588 074